دوتارخراسان شمالی

یادی از مرحوم سلطان رضا بخشی گلیانی

سال 1321 بود که داوود علی بخشی پهلوانلویی در حصار گلیان شیروان صاحب پسری شد . برایش نام «سلطان» را برگزید . شاید اگر مأمور سجلی از او می پرسید چرا این نام را انتخاب کرده ای داوود از جواب باز می ماند و پاسخی نداشت که بدهد لیکن اگر می ماند ، «سلطان» شدن پسرش را می دید و درمی یافت که انتخاب این نام بیجا نبوده است ، گرچه واژه ی «سلطان» همه را به یاد تخت و سلطنت می اندازد اما سلطان گلیانی بر اریکه هنر تکیه زده بود و در عالم موسیقی خراسان شمالی به سلطانی ساز و آواز دست یافت و شاه نشین محفل های هنری دیار خراسان شد .

او یکی از نوابغ موسیقی بود که آوازه و شهرتش در همه جا پیچید و چه بسیار برای دیدار و شنیدن نغمه های زیبا و جادویی اش لحظه شماری می کردند . سی بهار از عمرش نگذشته بود که متأسفانه در اوج جوانی و شکوه صوت داوود گونه اش ، خزان عمرش فرا رسید و در سی سالگی درگذشت .

در این مدت کوتاه ، مرحوم سلطان رضا بخشی گلیانی کارهای بزرگی را برای اهل موسیقی شمال خراسان انجام داد . می توان گفت او «نیمای» ادبیات بخشی های کرمانج است که پی به ذائقه مخاطب برد و به فکر تغییر و تنوع و سرعت در اجرا شد و به خلاف دیگر نوازندگان دوتار که قرن ها دست از پا در تغییر آهنگ و ابیات خطا نکرده بودند ، ابتکاری را پدید آورد . هر چند که برخی نوازندگان کهن سال و سنت گرا با او به مخالفت جدی برخواستند اما استقبال گسترده از این تحول ادبی ، سرانجام به پیروزی سبک «سلطان رضا» انجامید که تا امروز هم مردم پسند بوده و نوآوری و خلاقیت در آن تماشایی است .

استاد هوشنگ جاوید در کتاب موسیقی نواحی ایران در این مورد نوشته است : «شادروان استاد سلطان رضا موفق به ایجاد سبکی در موسیقی شمال خراسان شد که در رقابت با موسیقی گذشته ، جذاب و پر قدرت است . این سبک از جدیدترین سبک ها در موسیقی کرمانج است که به شیوه سلطان رضا معروف شده است».

استاد سلطان رضا بخشی در اجرا بیشتر زبان های منطقه مسلط بوده و علاوه بر زبان اصلی او که همان کردی کرمانجی بود ، به تاتی ، ترکی و ترکمنی هم ترانه هایی را اجرا نموده که برخی از این اشعار و ترانه های استاد در آرشیو صدا و سیمای استان خراسان رضوی موجود است .

او براساس دعوت مدیر رادیو مشهد همکاری خود را با رادیو و تلویزیون آغاز و در برنامه های موسیقی شرکتی فعال از خود نشان می دهد و برنامه های او با استقبال گرم شنوندگان روبرو می شود ، تا جاییکه در برنامه «فریادها» استاد توانمند شهزاد قهرمان ، نویسنده و گوینده برنامه «فریادها» در ویژه برنامه ای به مناسبت بزرگداشت یاد و خاطره استاد سلطان رضا از رادیو مشهد تهیه ، تولید و پخش گردید می گوید : «هر آن گاه که از موسیقی شمال خراسان صحبت می شود بی اختیار به یاد سلطان رضا و ترانه های او می افتیم . براستی که او رسول موسیقی شمال خراسان است».

براستی اگر رسول موسیقی خراسان شمالی عمری افزون می یافت اینک موسیقی ما از استحکام بیشتری برخوردار بود اما صد افسوس که عمرش به جهان کوتاه بود .

رسول موسیقی شمال خراسان سرانجام در جریان مسافرت به کوه شاه جهان ، آخرین حکایت زندگی خود را بیان و در آنجا دفتر زندگی اش با همه راز و رمزها و نغمه هایش به سال 1351 بسته می شود ، اما راهی که آغاز نمود جاری تر از همیشه از شاه جهان چون رودی خروشان در فرهنگ مردم موسیقی دوست ، جاری است و صدای او از کوه به گوش می رسد که همچنان می نالد و می نوازد و می خواند .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: